NPO viert tv-geschiedenis met speciale programma’s

Een keur aan nieuwe en speciaal samengestelde programma’s: daarmee viert NPO van vrijdag 1 tot en met maandag 4 oktober de rijke Nederlandse televisiegeschiedenis. Precies 70 jaar nadat de eerste Nederlandse televisie-uitzending vanuit Bussum werd uitgezonden, staan de NPO-netten, NPO Start en online kanalen in het teken van spraakmakende televisieprogramma’s die Nederland hebben geïnformeerd, ontspannen en verbonden.

Welkom bij 70 jaar KinderTV (NTR, zaterdag 2 oktober, 13.40 uur, NPO Zapp)  

Eenmalige special in lijn met de eerdere Welkom-series (Welkom bij de Romeinen, Welkom in de Gouden Eeuw etc.) met Ilse Warringa, Alex Klaasen, Paul Groot, Bianca Krijgsman, Gijs de Lange, Ellen Pieters, Remko Vrijdag, Stefan de Walle, Gijs de Lange, Laus Steenbeeke, Rutger de Bekker en Plien van Bennekom.

Van Bassie tot Adriaan (Paul Groot en Stefan de Walle), van Theo tot Thea (Alex Klaasen en Ellen Pieters), van Ria Bremer tot Pippi Langkous (Plien van Bennekom en Bianca Krijgsman) en van Joost Prins tot Wieteke van Dort (Remko Vrijdag en Ilse Warringa). We gaan in snel tempo door zeventig jaar roerige, vrolijke, opruiende en oergeestige kinder-tv van eigen bodem.

Het Beste Van 70 jaar KinderTV (NTR, zaterdag 2 oktober, 14.15 uur, NPO Zapp)   

Met natte haartjes op de bank kijken naar De Fabeltjeskrant, Pipo de Clown, De Zevensprong, Loenatik of The Voice Kids. Van welke generatie je ook bent; iedereen heeft zijn eigen herinneringen aan de Nederlandse kindertelevisie. In dit programma geven we een overzicht van de meest spraakmakende, bijzondere, verrassende en populaire kinderprogramma’s van de afgelopen zeventig jaar. Twaalf bekende Nederlanders genieten een uur lang van bijzondere fragmenten. Ze delen hun vrolijke herinneringen en vertellen verrassende anekdotes. Het beste van 70 jaar kindertelevisie is een echt familieprogramma, met aansprekende gasten voor jong en oud.  

Sport: Wat ging er door je heen? (NOS, zaterdag 2 oktober, 17.20 uur, NPO 1) 

70 jaar televisie betekent ook 70 jaar sport op tv. In Wat ging er door je heen? wordt ingezoomd op het bij sportprestaties onmisbare interview; hoe zich dat in de loop der jaren ontwikkeld heeft.

Van de strak in het pak gestoken reporters met een pijp in de mond die door de sporters nog met 'meneer' en 'u' werden aangesproken tot een voetballer die bij de interviewer op schoot kruipt. Van de atleet die verguld is met elke vorm van aandacht tot – jaren later – het gevecht om een quoteje van een sporter met zonnebril en koptelefoon in de mixed zone.

Met tal van bekende en onbekende vraaggesprekken, beklijvende interviews die onthullen, ontroeren en schuren. We zien tranen, woede en een lach van oor tot oor vlak voor en vlak na sportieve hoogte- en dieptepunten. Met onder meer het gesprek tussen Kees Jansma en Willem van Hanegem, waarin De Kromme het even te veel wordt als duidelijk is dat hij niet meegaat naar het WK 1978 in Argentinië, Gerrie Knetemann die breekt in gesprek met Mart Smeets na de Amstel Gold Race van 1985, Wesley Sneijder op schoot bij Jack van Gelder op het WK 2014 en een ontroerend openhartige Daley Blind na de hartproblemen van Christian Eriksen tijdens het EK in 2021.

70 jaar TV: Consumentenprogramma's van Exota tot Woekerpolis / 70 jaar TV: Met het Mes op Tafel over Consumentenprogramma's (MAX, zaterdag 2 oktober, 17.35 uur, NPO 2) 

Consumenten- en servicetelevisie is een tv-genre dat sinds de eerste uitzending van het VARA-programma Koning Klant in 1965 ongekend populair is. In het eerste deel van deze speciale uitzending blikken we met de kijker terug op spraakmakende fragmenten uit de diverse consumentenprogramma’s van de afgelopen decennia die grote impact hadden. Programma's als De Ombudsman, Koning Klant, Ook dat nog en later ook Radar, Kassa en Meldpunt. Wie herinnert zich niet de 'Exota-affaire' over het vermeende gevaar van ontploffende limonade-flessen in 1970. En de 'Woekerpolissen'; bedrieglijke financiële producten die mensen grote geldzorgen opleverden.

Vervolgens zullen, in een speciale aflevering van Met het Mes op Tafel, presentatoren van verschillende consumentenprogramma’s de degens kruisen. Onder leiding van Herman van der Zandt spelen de drie duo’s het spel, met vragen over consumentenprogramma’s, presentatoren, muziek en ontwikkelingen uit de televisiegeschiedenis van de afgelopen 70 jaar. Zowel van publieke omroepen als van commerciële zenders. Deelnemers zijn onder meer Antoinette Hertsenberg, Kees van der Spek, Pieter Storms en Bavo Galama.

70 jaar tv: Satire van A tot Z (VPRO, zaterdag 2 oktober, 22.05 uur, NPO 3) 

In 70 jaar tv: Satire van A tot Z leidt comedian Ronald Snijders de kijker aan de hand van het alfabet kriskras door de rijke historie van 70 jaar Nederlandse televisiesatire. Van de A van Actualiteit tot de Z van Zondag met Lubach en Zo Is Het Toevallig Ook Nog Eens een Keer, langs de O van Ophef, de I van Imitaties en via de K van Kopspijkers, Koot & Bie en Koningshuis, naar de M van moslims en de W van Woke. Twee uur bomvol klassiekers én verrassende fragmenten uit 70 jaar satirische televisiegeschiedenis.

70 Jaar TV: Je Beste Vriend (MAX, zaterdag 2 oktober, 0.00 uur, NPO 1) 

70 Jaar TV: Je Beste Vriend is een serie over televisie, het medium dat in oktober zeventig jaar bestaat; over het verleden, het heden én de toekomst. In vier afleveringen laat 70 Jaar TV: Je Beste Vriend zien welke rol de kijkbuis heeft gespeeld in het leven van de naoorlogse Nederlander. Het is een ode aan 70 jaar vriendschap tussen de kijker en de televisie, een gewaardeerde huisgenoot. Een serie waarin de passie voor het medium naar voren komt. Elke aflevering heeft een ander thema: tv als trooster, onruststoker, verhalenverteller en nar. Voor dit programma sprak tv-chroniqueur Han Peekel een groot aantal televisiemakers.

70 jaar tv: Levensbeschouwing - Het Religie-journaal 1951-1968 (EO, zondag 3 oktober, 9.00 uur, NPO 2) 

Na intro van Stef Bos nemen Jacobine Geel, Wilfred Kemp en Andries Knevel ons aan de hand langs historische fragmenten. Op die manier wordt het belang en de betekenis van levensbeschouwelijke televisie in kaart gebracht.

70 jaar tv: Levensbeschouwing - Wandelen met God (EO/KRO-NCRV, zondag 3 oktober, 9.25 uur, NPO 2) 

Met een verwijzing naar het bekende De wandeling-format praten Annemiek Schrijver, Sander de Kramer achtereenvolgens met drie gasten die ze eerder hebben gesproken over de betekenis van het uitzenden van levensbeschouwelijke gesprekken. Met onder anderen Prinses Irene en Herman Finkers.

70 jaar tv: Levensbeschouwing - Het Religie-journaal 1968-2000 (EO, zondag 3 oktober, 9.55 uur, NPO 2) 

Het vervolg van de historische reis.

70 jaar tv: Levensbeschouwing - Omhels het leven (EO, zondag 3 oktober, 10.15 uur, NPO 2) 

Verslag van de Prinsjesdag-viering 2021, waarin de verschillende religies die op dit moment in Nederland vertegenwoordigd zijn een rol hebben.

70 jaar tv: Levensbeschouwing - Het Religie-journaal 2000-2021 (EO, zondag 3 oktober, 10.45 uur, NPO 2) 

Het vervolg van de historische reis.

70 jaar tv: Levensbeschouwing - Heeft God toekomst op tv? (EO, zondag 3 oktober, 11.05 uur, NPO 2) 

Frénk van der Linden gaat in gesprek met Katholiek media-mens Leo Fijen, Rabbijn Marianne van Praag, EO presentator Jurjen ten Brinke en Imam Azzedine Karrat over het belang van levensbeschouwelijke televisie en hoe dat in de toekomst vorm zou kunnen krijgen.

70 jaar TV: Kunst & Cultuur (NTR, zondag 3 oktober, 14.00 uur, NPO 2) 

Talkshow gepresenteerd door Dieuwertje Blok en Özcan Akyol. Het programma duurt 2 uur en 50 minuten en is onderverdeeld in vier sub-onderwerpen: Beeldende Kunst, Literatuur, Podiumkunsten en Muziek. Er schuiven steeds andere gasten aan en uiteraard zijn er veel fragmenten uit de omroeparchieven.

70 jaar tv: Vreemder dan fictie (VPRO, zondag 3 oktober, 19.15 uur, NPO 2) 

De Nederlandse documentaire is een begrip in binnen- en buitenland. In 70 jaar tv: Vreemder dan fictie gaan Sinan Can en Nicolaas Veul in gesprek over de veelzijdigheid van de Nederlandse documentaire. Ze praten met grootmeesters die het landschap hebben veranderd: Heddy Honigmann, Cherry Duyns, Michiel van Erp, Ester Gould en Sarah Sylbing, Gülsah Dogan en Tom Fassaert. Hun werk leert ons mensen kennen. Met een hoofdrol voor de man in de straat, het buitenbeentje, de paradijsvogel of de uitblinker weet hun werk ons te raken, te verbazen en te ontroeren. Want de verhalen uit de werkelijkheid zijn vaak vreemder dan fictie.

70 jaar Televisie en Politiek (NTR, zondag 3 oktober, 20.35 uur, NPO 2) 

De parlementaire journalistiek is in de jaren ’50, de beginjaren van de televisie, nog uiterst gedienstig. Kritische vragen worden niet gesteld en politici worden met fluwelen handschoenen benaderd.

Elke politieke partij kan terecht bij zijn eigen zuil: de PvdA bij Achter het Nieuws (VARA), de ARP bij Hier en NU (NCRV), de KVP bij Brandpunt (KVP). Halverwege de jaren ’60 zet de ontzuiling in en wordt de televisiejournalistiek kritisch. Politici worden op televisie ter verantwoording geroepen. Met de komst van Den Haag Vandaag (NOS) in 1970 wordt er dagelijks verslag gedaan van politieke ontwikkelingen.

Als reactie op al te kritische journalisten richten politieke partijen en ministeries hoge muren op van voorlichters en spindoctors. Door de aanwezigheid van veel cameraploegen in de Tweede Kamer lijkt de kloof tussen burger en politiek verkleind. Maar door het veelvuldig gebruik van ingestudeerde antwoorden lijkt die kloof eerder te zijn vergroot.

Sprekers: o.a. oud-politicus Hans Wiegel en Ton Elias (oud-journalist, oud-mediatrainer en oud-politicus) en Henk van Hoorn, oud-journalist.

Je zou het moeten weten (AVROTROS, zondag 3 oktober, 21.25 uur, NPO 1)
In zwart-wit, één net en een paar uur per week. Zo begon het televisie kijken in Nederland in 1951. Nu, 70 jaar later, is tv kijken niet weg te denken uit ons dagelijks leven. In het spelprogramma Je zou het moeten weten neemt Harm Edens de kijker mee terug in onze televisiegeschiedenis. Wat is er zoal voorbijgekomen in de afgelopen 70 jaar op de Nederlandse televisie? En vooral, wat weten we hier nog van? Vanaf 3 oktober staat de zondagavond in het teken van herkenning, verbazing en humor. Kortom; veel ‘oh ja!’ en ‘oh ja?’

70 jaar tv: Achtergronden bij het nieuws (KRO-NCRV, zondag 3 oktober, 22.05 uur, NPO 2) 

Al zeventig jaar nemen de verslaggevers van de actualiteitenrubrieken de kijker mee op reis. In binnen- en buitenland. Van de val van Saigon tot de bonnetjesaffaire in Den Haag. Presentator Sven Kockelmann leidt de kijker in het KRO-NCRV programma 70 jaar tv: Achtergronden bij het nieuws langs opvallende en bijzondere fragmenten van de vele reportages die de afgelopen jaren werden gemaakt. Kritisch, tegels lichtend, registrerend, stuitend op misstanden en prachtige verhalen.

Het beste van… drama (AVROTROS, zondag 3 oktober, 23.15 uur, NPO 3) 

De televisie bestaat 70 jaar en dat vieren we! We kijken naar de leukste en meest indrukwekkende drama-momenten van 70 jaar Nederlandse televisie. In de studio ontvangen we een groot aantal gasten, zoals Victor Reinier, Peter Römer, Hetty Heyting, Willeke Alberti en Barrie Stevens. Zij bekijken de meest indrukwekkende series en halen herinneringen op. Jeugdseries, komedie en crime komen allemaal aan bod. Van Ja zuster, Nee zuster tot Goede Tijden, Slechte Tijden, van Pipo de Clown tot Baantjer, in vogelvlucht gaan we door de rijke geschiedenis van het Nederlandse drama.

70 jaar tv: Persoonlijke verhalen (KRO-NCRV, maandag 4 oktober, 18.50 uur, NPO 2) 

In 70 jaar tv: Persoonlijke verhalen maakt Anita Witzier, vanuit het oog van de kijker, een reis door het verleden van de Nederlandse televisie. Ze bezoekt mensen voor wie een bepaald tv-programma of fragment veel heeft betekend en soms zelfs bepalend is geweest voor hun verdere leven.

Zo heeft Anita een ontmoeting met een man voor wie het indrukwekkende gesprek van Paul de Leeuw met muzikant en Aids-patient Rene Klijn destijds een keerpunt in de acceptatie en het bespreekbaar maken van de ziekte die zijn omgeving teisterde. Ook spreekt Anita met de jonge Mart en zijn moeder. Door het zien van het eerste seizoen van ‘Hij is een Zij’ besefte Mart dat hij zelf ook transgender is. Mart deelde zijn persoonlijke en indrukwekkende verhaal een aantal jaren geleden bij ´Hello Goodbye´ waarmee hij op zijn beurt ook weer mensen inspireerde. En met Robert ten Brink heeft Anita een gesprek over de impact van liefdesprogramma’s.

Het programma Over mijn lijk heeft bij veel kijkers een onvergetelijke indruk achtergelaten. Yvon Jaspers, die het programma ook gepresenteerd heeft, gaat langs bij kijker Jopie. Jopie verloor haar man en bij de verwerking van het verlies werd, en wordt zij nog steeds, geïnspireerd door Elmar, die te zien was in het eerste seizoen van Over mijn lijk. Met Patrick Lodiers, een van de oud-presentatoren van het programma, praat Yvon over de impact van Over mijn lijk.

Joris Linssen stapt voor 70 jaar tv: Persoonlijke verhalen opnieuw in de beroemde Taxi, samen met mediahistoricus Huub Wijfjes. Gedurende de uitzending praten de twee over de historische ontwikkeling van het Human Interest-genre op TV, van de jaren vijftig tot nu. Doorspekt met veel archiefbeeld nemen ze ons mee terug naar verleden en heden.

70 jaar tv: special College Tour (KRO-NCRV, maandag 4 oktober, 20.35 uur, NPO 2) 

Speciaal voor de NPO-brede viering van 70 jaar Nederlandse televisie is er een speciale uitzending van College Tour met als gast Evan Spiegel, de oprichter en CEO van Snapchat. Studenten gaan met hem in gesprek over het veranderende medialandschap, de toekomst van televisie, original content en de steeds groter wordende invloed van social media.

70 jaar tv LIVE! U was erbij… thuis (NOS, maandag 4 oktober, 21.30 uur, NPO 1) 

Als geen ander medium slaagt televisie erin om de kijker thuis het gevoel te geven erbij te zijn. In deze uitzending wordt de kijker meegenomen in de ontwikkeling van rechtstreekse programma’s op de Nederlandse televisie.

Mee kunnen vieren, mee rouwen en meedoen. Zoals bij de eerste live Koninginnedag, in 1961 met Dick Passchier bij het defilé voor Paleis Soestdijk. De koninklijke huwelijken, begrafenissen en inhuldigingen. De marathon-inzamelingsuitzending Open het Dorp, in 1962 met Mies Bouwman. Ook is er aandacht voor hoe de tanende belangstelling voor de Nationale Dodenherdenking werd gekeerd door deze rechtstreeks uit te gaan zenden. Verder komt ook onder andere de thuiskomst van de slachtoffers van de ramp met de MH 17 voorbij. Herman van der Zandt voert de kijker langs de hoogtepunten van zeven decennia aan rechtstreekse televisie-uitzendingen.

Karbonkel – The ugly truth (NTR, maandag 4 oktober, 22.20 uur, NPO 3)  

Karbonkel, een griezelig cultfenomeen. Van 1994 tot 2002 was Karbonkel te zien in de kinderserie Ik, Mik, Loreland. Veel kinderen waren als de dood voor Karbonkel, wat resulteerde in klaslokalen vol huilende kinderen, ontelbare nachtmerries en woedende ouders. Maar wat hebben al die negatieve en hatelijke reacties met Karbonkel zelf gedaan? Hoe was het voor hem om de meest gehate kinderfiguur aller tijden te zijn, en hoe heeft hij zichzelf weer omhooggetrokken uit die donkere diepe put van ellende, drank en drugs?

Historische televisieprogrammering

Naast de eerder genoemde programma’s is tijdens het lange themaweekend ook een schat aan historische programma’s te zien: programma’s die elk typerend zijn geweest voor het Nederlands medialandschap. In de nacht van zaterdag 2 op zondag 3 oktober zijn de beste afleveringen te zien van dramaseries zoals Unit 13, Mensen zoals jij en ik en Waaldrecht op NPO 1. Op NPO 2 extra zijn in de nacht van vrijdag 1 op zaterdag 2 oktober hoogtepunten te zien uit het Toppop-archief. In de nacht van zondag 3 op maandag 4 oktober zijn op NPO 2 extra de beste documentaires van de afgelopen 70 jaar te zien. Maandag 4 oktober worden op NPO 2 in verband met dierendag tussen 9.00 en 16.00 uur programma’s over dieren uit de afgelopen 70 jaar uitgezonden; van heel oud (Wie wil er mijn marmotje zien) tot recent (Het echte leven in de dierentuin). Op NPO Start wordt een collectiepagina rond 70 jaar Nederlandse televisie ingericht waar alle programma’s rond dit thema te zien zijn, waaronder 15 afleveringen van Theo en Thea.

Foto Anefo

 

Nieuwe fragmenten Ja zuster, nee zuster duiken op in archief

Een aantal nieuwe beelden van de populaire serie Ja zuster, nee zuster is onlangs in de archieven van de Vlaamse collega’s van de VRT ontdekt door historicus Reinier Wels. 

Het gaat om drie videoclips behorende bij de liedjes: 'Bello', 'Harry wat heb je met je haar gedaan' en ‘Stroei Voei’. De gevonden fragmenten uit Ja zuster, nee zuster, aangevuld met een een aantal andere hervonden parels, zijn voor het eerst voor het publiek te zien tijdens Dutch Media Week op zaterdag 2 oktober in het programma Terug van weggeweest dat Beeld en Geluid organiseert in Filmtheater Hilversum. De gevonden fragmenten zijn vanaf 3 oktober te zien op de site van Beeld en Geluid over 70 jaar TV.
 
Het VARA-programma Ja zuster, nee zuster werd geschreven door Annie M.G. Schmidt, die voor de liedjes samenwerkte met Harry Bannink. Er werden tussen 1966-1968 twintig afleveringen gemaakt die wekelijks meer dan 6 miljoen kijkers trokken. Een hele aflevering van de serie is niet bewaard, aangezien het gebruikelijk was om in die tijd de videobanden voor een ander programma te hergebruiken. Alleen van de liedjes in de serie, op locatie opgenomen op film, is een aantal bewaard. Met deze gevonden fragmenten is weer een klein puzzelstukje toegevoegd aan de culturele erfenis van dit befaamde televisieprogramma over het "Rusthuis vol herrie".
 
In 1958 startte het filmarchief van de NTS. De meeste uitzendingen waren live en daar werd soms een zogenaamde telerecording van gemaakt. In de jaren zestig werden naast film steeds vaker videobanden gebruikt, die dus na gebruik vaak werden gewist of opnieuw werden gebruikt. Het vinden van verloren gewaande programma’s of filmrollen vergt tijd en specifieke kennis. Daarom zijn het vaak enthousiaste (amateur)historici die stuiten op de filmrollen of videobanden. Ze hebben vaak al uren in de archieven doorgebracht, televisiegidsen uitgeplozen om alle uitzendingen op een rij te hebben. Met de afleveringstitels, uitzenddata of andere details vinden ze soms aanknopingspunten, zoals nu het geval is met Ja zuster, nee zuster.
 
In het Filmtheater in Hilversum worden aanstaande zaterdag niet alleen liedjes uit Ja zuster, nee zuster (1968) vertoond maar ook de enige bewaard gebleven integrale uitzending van De Stratenmakeropzeeshow (1972) en De wondere wereld van Herman van Veen (1979). Het programma in het Filmtheater Hilversum is een initiatief van Reinier Wels. Een aantal beeldresearchers gaat in gesprek over de waarde van, en de verhalen áchter het teruggevonden materiaal. Kaarten zijn te koop via de site van Beeld en Geluid.

70 Jaar televisie bij Beeld en Geluid

Ter ere van het 75-jarig jubileum van de televisie staat Beeld en Geluid, samen met verschillende (omroep)partners, de komende maanden stil bij het verleden, het heden en de toekomst van televisie in Nederland. Met Mediacafés, events, colleges en talkshows over 70 jaar aan spraakmakende programma’s, trends in de televisiegeschiedenis en het Eurovisie Songfestival.

Het instituut voor media presenteert van half september tot half oktober een breed aanbod aan activiteiten. Een greep uit het programma:

Mediacollege Stem van de Straat (22, 23 en 24 september) 

Of ze er nu verstand van hebben of niet: Nederlanders hebben bijna overal een mening over. In dit Mediacollege vertelt Roel Maalderink, maker van de satirische serie Voxpop, over zijn visie op de voxpop en hoe het de afgelopen decennia een belangrijke positie in de (nieuws)media verwierf. Uiteraard illustreert hij zijn verhaal met beelden uit het archief van Beeld en Geluid.

College Tour vanuit Beeld en Geluid (1 oktober) 

Op vrijdag 1 oktober neemt Twan Huys, vanuit Beeld en Geluid, een aflevering van College Tour op met als bijzondere internationale gast Evan Spiegel, de oprichter en CEO van Snapchat. De speciale uitzending is te zien op maandag 4 oktober om 20:35 uur op NPO 2.

Carlo en Irene presenteren: 70 jaar samen TV kijken (3 oktober) 

Niemand minder dan Carlo Boszhard en Irene Moors nemen ons een hele middag mee in 70 jaar tv-amusement. Samen met de makers van toen en nu blikken ze terug op de meest spraakmakende programma’s van hun hand. Met mooie verhalen en fragmenten uit het archief van Beeld en Geluid. Met als gasten: Berend Boudewijn, Henk van Engen, Tineke de Nooij, Ivo Niehe, Bert van der Veer, Jack Spijkerman, Ad Visser, Ron Vergouwen en Owen Schumacher.

Expositie Eurovisie Songfestival (1 tot 10 oktober) 

Beeld en Geluid voegt diverse objecten van het Eurovisie Songfestival 2021 toe aan de collectie, zoals de kleding van de presentatoren, de presentatiedesk en ontwerpen voor decor, licht en geluid. De objecten zijn te zien in een tijdelijke expositie tijdens Dutch Media Week op de Gooische Brink in Hilversum.

Mediacafé 70 jaar TV Specials (1, 5 en 7 oktober) 

Drie nostalgische presentaties door mediajournalist en archiefonderzoeker Patrick Bremmers, over de Familie Knots, Fabeltjeskrant en Swiebertje. Met medewerking van Hetty Heyting als Tante Til.

Avond van de televisiejournalistiek (6 oktober) 

Bekende en deskundige gasten als Wouke van Scherrenburg, Ton Verlind en Eppo van Nispen tot Sevenaer blikken terug op de rijke historie van journalistieke titels op de Nederlandse televisie. Daarnaast bespreken zij de toekomst van deze vorm van (of dit platform voor) journalistiek in een veranderend medialandschap.

Mediacafé Kijk ons! (On)gewone Nederlanders op televisie (10 en 17 oktober) 

Televisie is niet alleen al 70 jaar een venster op de wereld, maar houdt ons ook een spiegel voor. Wie is ‘de Nederlander’ en wat drijft hem/haar? Bas Agterberg, conservator bij Beeld en Geluid, spreekt met documentairemakers Meral Uslu, Monique Nolten en Mildred Roethof en kijkt naar werk van onder andere Frans Bromet, Michiel van Erp en Jessica Villerius.

NPO viert 1 t/m 4 oktober 70 jaar Nederlandse televisie

Op 2 oktober 1951 werd de eerste officiële Nederlandse televisie-uitzending vanuit Bussum uitgezonden. Precies 70 jaar later viert de NPO de spraakmakende programma's die Nederland geïnformeerd, ontspannen en verbonden hebben. 

Kijk van vrijdag 1 tot en met maandag 4 oktober naar 70 jaar Nederlandse televisie waar op alle NPO-netten, NPO Start en de online kanalen tal van nieuwe, speciale programma's te zien zijn.
Naast 70 uur aan nieuwe programma's is ook een schat aan de beste programma's van de afgelopen 70 jaar te zien. Want televisie speelt anno 2021 nog steeds een belangrijke rol in het leven van het Nederlandse publiek, onder jong en oud. Dit blijkt uit onderzoek van DVJ Insights in opdracht van NPO*.
 
Nederlanders weten televisieprogramma's op waarde in te schatten. Zo is 81 procent van de ondervraagden van 13+ het eens met de stelling dat televisieprogramma's van alle tijden zijn. 74 procent schaart zich achter de stelling dat de programma's een constante factor zijn. De stelling dat televisieprogramma's onmisbaar zijn wordt door 62 procent van alle ondervraagden onderschreven; in de doelgroep 13-34 jaar is dit zelfs 63 procent.
 
Met de komst van streamingdiensten is het aanbod groter dan ooit. Nederlanders hebben de keuze uit een groot aantal internationale en nationale aanbieders waarbij ze zelf kiezen wat ze wanneer kijken. Toch geeft 56 procent van de ondervraagden aan dat ze streamingdiensten een toevoeging vinden aan het lineaire televisieaanbod, maar geen vervanging. Daarnaast verwacht 39 procent van de ondervraagde jongeren (13-34 jaar) juist dat ze in de toekomst meer televisieprogramma's gaan kijken.
 
Televisie en streamingdiensten zijn beide een bron van ontspanning. Zo kiest 32 procent van ondervraagden voor Nederlandse televisie als ze een avond willen ontspannen, tegenover 38 procent die kiest voor een streamingdienst. Als men thuis komt en wil weten wat er die dag gebeurd is, kiest 55% van de ondervraagden voor Nederlandse televisie, waarbij slechts 7 procent kiest voor een streamingdienst. Deze actualiteitenfunctie van televisie wordt tevens onderschreven door de keuze van 46 procent van de ondervraagden voor Nederlandse televisie als ze morgen willen kunnen meepraten over het meest besproken onderwerp van dat moment. 11% van de ondervraagden kiest hiervoor een streamingdienst.
 
70 jaar Nederlandse televisie heeft een grote schat aan uiteenlopende en memorabele programma's en momenten opgeleverd. Maar wat zijn de programma's, van zowel publieke als commerciële televisie, die Nederlanders het meest zijn bijgebleven?

1.    NOS Journaal
2.    Goede tijden, slechte tijden
3.    Boer zoekt Vrouw
4.    Swiebertje
5.    The Voice
6.    Wie is de Mol?
7.    Studio Sport
8.    De Wereld Draait Door
9.    Nieuwsuur
10.    EK/WK Voetbal

Naast programma's noemden de ondervraagden ook grote gebeurtenissen, zoals de maanlanding, moord op president Kennedy, 9/11, de MH17-ramp, corona-persconferenties en huwelijken en begrafenissen van het Koninklijk Huis. Ook specifieke sportmomenten werden regelmatig genoemd, waaronder momenten tijdens de elfstedentocht en de Tour de France.
 
Van vrijdag 1 tot en met maandag 4 oktober zijn 70 uur aan uiteenlopende nieuwe programma's rond het thema 70 jaar Nederlandse televisie te zien. Zo sprak tv-chroniqueur Han Peekel een groot aantal televisiemakers voor 70 Jaar TV: Je Beste Vriend (Omroep MAX): een ode aan 70 jaar vriendschap tussen de kijker en de televisie, een gewaardeerde huisgenoot. Een serie waarin de passie voor het medium naar voren komt. Elke aflevering heeft een ander thema: tv als trooster, onruststoker, verhalenverteller en nar.

Foto Anefo

NPO weet zich geen raad met jongere internetkijker

Heibel in Hilversum, waar de NPO directie een plan heeft gepresenteerd om de vergrijzing van de kijker tegen te gaan. Makers van met name journalistieke programma’s zijn in opstand gekomen tegen aanstaande bezuinigingen en het schrappen van programma’s als Andere Tijden. De plannen oogsten terechte kritiek: de NPO probeert een inhaalslag te maken met lineaire programmering, terwijl het zich zou moeten richten op de versterking van online programmering.

Televisiekijkend Nederland vergrijst in hoog tempo. Die ontwikkeling is al een tijdje gaande. Meer dan driekwart van de NPO-kijkers is inmiddels ouder dan 50, onder de 35 jaar kijkt men steeds minder televisie. ‘Nu is 80 procent van de kijkers ouder dan 50. Dat moet weer terug naar 70 procent’, zegt NPO-directeur Frans Klein in Nieuwsuur.

Uit De Stand van de Nieuwsmedia, een onderzoek van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek, bleek vorig jaar al de toenemende verschillen in kijkgedrag tussen ouderen en jongeren. 65-plussers kijken gemiddeld meer dan 4,5 uur televisie per dag (direct en uitgesteld), mensen onder de 20 minder dan een uur. Zes jaar eerder keken mensen onder de twintig nog twee uur per dag televisie. Jongere kijkers nemen vaker hun toevlucht tot video on demand.

Het kijkgedrag van alle Nederlanders is drastisch veranderd met de komst van online videodiensten als YouTube, Netflix en Disney Plus. De recente aanwas van Videoland wijst er ook op dat kijkers de regie veel meer in eigen hand willen hebben. De jongere kijker shopt dus bij veel meer zenders dan in het verleden het geval was. 

Foto Anefo

Raad voor Cultuur adviseert positief over publieke omroepen

De Raad voor Cultuur adviseert demissionair minister Slob (Media) om nieuwkomers ON! en ZWART een voorlopige erkenning te geven voor het publieke omroepbestel. Ook aanvragen van de overige publieke omroepen krijgen een positief advies.

De raad plaatst wel kritische kanttekeningen bij de regels voor toelating. Een open bestel is alleen houdbaar als er duidelijke en eenduidige criteria komen voor toe- en uittreding, waarschuwt de raad.

De raad hecht er sterk aan dat de publiek omroep een podium blijft waar alle mogelijke stemmen gehoord worden. De nieuwe omroepen ON! en ZWART zijn volgens de raad van toegevoegde waarde, omdat zij een herkenbare stroming vertegenwoordigen, nieuwe doelgroepen bedienen en de verscheidenheid van het aanbod vergroten. De raad wijst daarbij wel expliciet op het belang van journalistieke waarden voor het vertrouwen in het publieke omroepbestel. Daarin past het om op basis van feiten andere visies en opinies te brengen. Maar het is volgens de raad van belang dat ON! zich distantieert van de structurele diskwalificatie van NOS als onafhankelijke nieuwsvoorziening.

De raad toetste op verzoek van minister Slob de aanvragen om erkenning van alle publieke omroepen voor de concessieperiode 2022-2026. De raad heeft getoetst of zij op de één of andere wijze bijdragen aan de pluriformiteit en de publieke media-opdracht. Dat is het geval, vindt de raad. De raad waarschuwt wel dat wat de kijker en luisteraar in praktijk krijgt voorgeschoteld minder pluriform is, dan je op basis van de plannen zou verwachten. Ook viel op dat de plannen van de omroepen nogal verschillen; met name waar het de uitwerking en de mate van concreetheid betreft.

De huidige aspirant-omroepen PowNed, WNL en HUMAN, hebben volgens de raad de afgelopen erkenningsperiode hun toegevoegde waarde bewezen. In de nieuwe periode moeten zij een samenwerkingsomroep vormen met een van de zes reeds erkende omroepen: AVROTROS, KRO-NCRV, BNNVARA, EO, MAX en VPRO.

Foto Anefo

Loeki komt terug

 

Loeki de Leeuw, die jarenlang te zien was rondom de reclameblokken van Ster, keert terug. De populaire leeuw zal dit jaar nog te zien zijn op tv.

Ster-directeur Frank Volmer: ‘Ster is fan van Loeki en ziet zichzelf door de gedeelde historie onlosmakelijk verbonden met het leeuwtje. We vinden het dan ook ontzettend leuk dat Loeki nu officieel onderdeel van Ster is.‘
 
De reclameleeuw verdween in 2004 van de buis maar bleef geliefd, zo bleek onder meer uit een petitie van NPO Radio 2 en de terugkerende vragen die Ster over de leeuw ontvangt. Naast zijn populariteit dient de reclameleeuw ook een praktisch doel: Ster heeft de plicht het reclameblok duidelijk te onderscheiden van de NPO-programmering en zet zich voortdurend in om reclameblokken aantrekkelijk te maken.

De terugkeer van het populaire leeuwtje is het resultaat van een overeenkomst tussen Ster en de eigenaar van Loeki, Louise Geesink. Loeki is voor zijn terugkeer door Geesink Studio in een nieuw jasje gestoken, maar zal door iedereen herkend worden.

De eerste Loeki-filmpjes zullen dit jaar nog op de Nederlandse televisie worden uitgezonden. 2021 is met alle sportevenementen een belangrijk reclamejaar voor veel merken. Daarom is de reclameleeuw in ieder geval aankomende sportzomer, die in juni start met het EK voetbal, op tv te zien.